Donbas 2011 cz�� 4- pokr�tny powr�t

Start

Zofia Dzieniszewska - zapiski

Wyje�dzamy z �uga�ska jeszcze ciemna noc�. �wit zastaje nas na obrze�ach jakiegos przemyslowego miasta.

Elektriczka do Doniecka jedzie przez Alczewsk, gdzie stacyjka jest w srodku kombinatu. Las komin�w, buchaj�ca para i dymy. Kurcze, szkoda, ze nie wiedzielismy wczesniej o tym miejscu- mo�na by przyjechac pozwiedzac.

W Doniecku mamy oko�o 6 godzin na przesiadke do Umania. Na peronie jaki� go�c pokazuje nam na komorce ciekawe zdjecie sciennego napisu. Probuje nam je przeslac,ale jakos si� nie udaje. Ostatecznie obiecuje zaprowadzic nas w to miejsce, abysmy sami sfotografowali. Zaczyna p�dzic przez siebie w strone bazaru, a my za nim. Jego kolega kwituje fotograficzny zapa� stwierdzeniem: „Kak riebionok” i r�wnie� rusza k�usem za nami.
Jest! Na scianie przy parkingu napis wymalowany farb� :

(nie sra�, mandat 200 UAH)

Po uwiecznieniu tej jednej z wi�kszych atrakcji Doniecka idziemy razem do knajpy.
Nasz nowy znajomy to �enia, kt�ry w�a�nie wraca z pracy na nocnej zmianie. Pracuje w Doniecku, a mieszka 60km dalej, w wiosce przy drodze na Nowoazowsk.Wioska jest ponoc duza, kilka tysiecy mieszkancow, 11 sklepow, 2 knajpy, ale pracy dla niego nie ma.Do domu jezdzi raz na dwa, trzy dni.
�enia podkre�la, ze jego pradziadek by� litewskim �ydem, wi�c uwazal si� tez troche za Polaka. Kilka razy podkresla wi�c, ze „my bracia”

Nie wiedziec czemu bierze toperza za �yda- i jakos do konca nie udaje nam si� tego sprostowac. Toperz ju� na tym wyjezdzie by� mnichem, popem, teraz przyszla kolej na �yda. Ciekawe co jeszcze wymysla

Kolega �eni to Miko�aj, chyba razem pracuj�. Miko�aj ma du�o z�otych z�b�w, podkresla, ze by� kiedys wojskowym i mowi dosy� niewyra�nie wi�c go malo rozumiem.
W knajpie chlopaki zamawiaja w�dke, herbate i ku swojej pozniejszej rozpaczy – piwo bezalkoholowe. Rozpacz nie trwa jednak dlugo. Udaje si� odkapslowane piwo ponownie zamknac i wymienic w lodowce na wlasciwe.
�enia opowiada nam o swojej pasji- archeologii. Cz�sto jezdzi na wykopki- w okolice Swiatogorska, Mariupola czy na Krym. Odkopali nieraz jakie� grodziska czy kilkupoziomowe groby z ciekawymi ubraniami i naczyniami. Poleca nam kilka muze�w o podobnej tematyce i zaprasza na przyszloroczne letnie „obozy archeologiczne”
Opowiada nam tez historie jak Hitler rozwiazal problem jezdzacych na gape komunikacja miejska- ponoc wszystkich rozstrzelal wi�c teraz w Niemczech jest porz�dek i wszyscy grzecznie kasuja bilety.
Wspomina tez swoja by�a dziewczyne tancerke, kt�ra by�a milosniczka Irlandii, cz�sto tam jezdzila i by�a ponoc do mnie podobna, ale nie chciala si� z nim ozenic.
Dochodzi tez do k��tni pomiedzy �eni� a innym bywalcem knajpy. Tamten twierdzi, ze chlopaki pokazuja obcokrajowcom (czyli nam) Donbas ze zlej strony. Pija przy nas wodke (zamiast koniak), zapraszaj� do knajpy zamiast do restauracji i na dodatek opowiadaja cos o innych krajach a przeciez „u nas jest najlepiej”. Aby potwierdzic swoje slowa kilkakrotnie wali pi�ci� w stol, przewracaj�c szk�o i krzycz�c „Donbas jest nasz!!”
Na tym etapie chlopaki nie chca polemizowac i opuszczamy lokal. Gadamy jeszcze chwile na dworze. Do�acza si� m�ody chlopak- Witalij, handluj�cy na pobliskim bazarze. Opowiada , ze uwieczniony przez nas napis na murze za ci�arowka okazal si� skuteczny, zw�aszcza jak kilka osob zaplacilo te 200 hrywien i dodatkowo za kare wynosilo nieczystosci golymi r�kami.
Przytacza tez inna pouczaj�ca historie. Jego znajomy mial piwnice. Niedaleko by�a knajpa i wielu jej bywalcow przychodzilo za potrzeb� w ciemny k�t piwnicy. Gdy wszystkie inne metody zawiodly zdesperowany w�asciciel wymyslil ciekawy sposob radzenia sobie z powaznym problemem. W owym ulubionym k�cie po�o�yl �elazn� krat� i pod��czyl do niej pr�d. Od tego czasu ju� nikt nigdy nie zanieczy�cil piwnicy.
�egnamy si� ze znajomymi , zg�aszaj�c chec uczestniczenia za rok w „archeologicznej ekspedycji”

Obiad zjadamy w przydworcowym barze-wagonie (jak to mozliwe , ze poprzednim razem zesmy go przeoczyli??) Barmanka patrzy na nas wilkiem, poki nie zamawiamy w�dki. Od tego czasu jest mila i traktuje nas jak swoich.
Hmmm.. no i zlecia�y prawie 3 godziny..

Potem jedziemy marszrutka pod Donbas Arena czyli ten ich wspanialy stadion.

Wok� kr�ci si� du�o s�u�b porzadkowych, zamiataczy lisci, ci�gna cale tabuny wycieczek szkolnych. My zakupujemy kilka pilkarskich pamiatek dla siebie i znajomych. Fajna jest fontanna, jakby pomnik pi�ki, kt�ra kr�ci si� na wodzie. Wszyscy sobie robia z ni� fotki, wi�c ja tez

Spod stadionu widac wielki pomnik „sowieckich gierojow” wi�c idziemy go obejrzec.
Wok�l wielki plac, z megafon�w graj� wzniosle wojskowe piesni a nieopodal stoja trzy czo�gi, kt�re si� ciesza naszym najwiekszym uznaniem. Wy�a�e na jeden z nich, ale niestety pokrywa jest przyspawana albo za cie�ka. Ku uciesze innych zwiedzaj�cych podziwiam tez czo�g od spodu.

Czo�gi s� w dosy� widokowym miejscu. Widac donieckie peryferia, szyby kopalniane i roznoksztaltne ha�dy. Najciekawsze wydaja si� takie jakby z „pomponem” na szczycie. Niestety mamy zbyt malo czasu aby je odwiedzic.

Nigdzie nie udaje nam si� kupic ponoc smacznych i znanych cukierkow „donieckich” produkowanych przez „doniecki sacharnyj zawod”. Jak pytam o nie w sklepie to sprzedawczynie patrz� si� na mnie jakbym chciala zam�wic krokodyla w proszku..

Dzisiejsze spotkanie z Donieckiem by�o jakos du�o lepsze od pierwszego

mo�e to miasto wcale nie jest takie zle? Ale nie mamy ju� czasu oceniac. Pakujemy si� w plackartny wagon, kt�ry ma nas zawie�c do Umania. Wagon jest prawie pusty.. Dziwne.. Jakas niepopularna trasa? Niby to nic zlego ale jaki� niepokoj unosi si� w powietrzu...

Nie trzeba d�ugo czekac a problem si� wyjasnia. Na jakiej� zadupiastej stacji wsiada szkolna wycieczka. Jest chyba tylko jedna gorsza rzecz od dzieci- du�a ilosc dzieci zgromadzona na ciasnej przestrzeni.Inni pasazerowie siedza z boku wagonu, tylko nam miejsca przypadly w samym srodku tej zarazy. Trafic na taki wagon w transyberyjce to tylko sobie w �eb strzelic albo wysiasc na pierwszej stacji i uciec z wrzaskiem w tajge..
Podczas gdy ta wsciekla stonka wypelnia szczelnie caly wagon, m�j wzrok krzyzuje si� ze wzrokiem prowadnicy. Mo�na si� nie znac, mo�na m�wi� w innych j�zykach a mo�na rozumiec si� bez s��w... „Otru�”, „wystrzelac” a moze zamknac dokladnie caly wagon i podpalic? A miala by� taka spokojna zmiana na niepopularnej trasie...
Przy tym stadzie podroz z rezerwistami albo grupa pijanych kibic�w to bloga cisza i harmonia z przyrod�...
Rozumiem, ze mo�na rozmawiac, spiewac, biegac po wagonie, ale wy� wnieboglosy, rozbija� specjalnie naczynia i kopac bez przerwy w sciany?? Przerazajace jest tez poprzysluchiwac si� pokrzykiwaniom owej masy..Jedyny cel w zyciu to umalowa� si� i zachowywac jak k..., mie� najdro�sze i najmodniejsze ciuchy i kom�rke oraz oszukiwac i ok�amywac na kazdym kroku rodzicow/opiekun�w/nauczycieli. Do tego z�osliwosc i arogancja wzgledem calego otaczajacego swiata po��czone z poczuciem totalnej bezkarnosci. I pob�a�liwo��/strach/obojetnosc nauczycieli/prowadnik�w/innych pasazerow... A owa swo�ocz ma dopiero 10-12 lat...
A najgorszy jest brak sprawiedliwosci. Gdy grupa doros�ych, niezaleznie czy turystow czy miejscowych zacznie robic w nocy w wagonie g�o�niejsza impreze to prowadnica zaraz podnosi wrzask, ucisza, straszy mandatami czy wezwaniem policji. Rozwydrzonym ma�olatom wolno wszystko..

W Umaniu nie ma miejsca w zadnym tanim hoteliku. Mamy przypuszczenia, ze zaje�o je nasze poci�gowe byd�o. No ale lepiej spa� w mniej sympatycznym miejscu, dalej od dworca, ale nie spotkac ich przypadkiem po raz kolejny...

Pocz�tkowo planujemy wybrac si� do bazy rakietowej kolo Pierwomajska ale jezdza tam tylko 3 autobusy dziennie i to w godzinach uniemozliwoaj�cych dojazd, zwiedzanie i powrot do Umania tego samego dnia.. buuuuu, no to nie b�dzie bazy

Zatem trzeba tu kiedys wrocic autem albo z namiotem, albo najlepiej z jednym i drugim.
Mamy wi�c prawie caly dzien na w��czenie si� po miescie. Centrum nam si� srednio podoba- cale wytapetowane reklamami z podobiznami jaki� pretensjonalnych panienek. Milo zaczyna by� na obrze�ach. Bazarek, pyszny ser na obiad, mile babuszki, stoisko rybne..

Dalej mile osiedle pe�ne puszystych kot�w. Na smietnikach stoj� miseczki, a nawet roz�o�one dla pluszakow kocyki, dywaniki czy wymoszczone szmatkami kartony. Mo�na poobserwowac kocie �ycie. Niektore koty s� wiekowe, nie chce im si� ruszac, siedz� tylko w s�onku i wygrzewaja stare kosci. Na dywaniku spi ma�y kociak przytulony do mamy. Widac zale�nosci „mi�dzykocie”, kt�ry kocur rz�dzi na podw�rku, inne schodz� mu z drogi a wianuszek wielbicielek miauczy pod drzewem.

Spotykamy tez krzyz�wke kota z owc�- wysz�o „co�” co ju� dobrze nadaje si� do ostrzy�enia o ile si� go z�apie bo potrafi bardzo �wawo ucieka� przeskakuj�c p�oty i wspinaj�c si� na drzewa.

Koty nawet robi� tu zakupy w kioskach- „Gazete sportow� poprosze”

W tutejszych blokach maj� chyba ma�e mieszkania- widac rozpaczliwe pr�by zagospodarowania kazdej przestrzeni- nawet tej „zaokiennej”

W srodku osiedla du�o wiejskich domk�w, kury, kapusta i ogrzewane piecykami gara�e.

Jakos tak s�onecznie, sympatycznie i sielsko to osiedle rozlozylo si� po okolicznych pag�rkach. Z drugiej strony osiedle maj�ce za patrona Bohuna musi by� klimatyczne

Starsi ludzie wypalaj� liscie.. Robie zdj�cie pi�knie rozszczepiaj�cych si� w dymie promieni s�onca.

Grabiacy li�cie dziadek zagaduje zaciekawiony co ja takiego fotografuje. Mi�o si� rozmawia wsrod dymu z tl�cych si� li�ci. Prawdziwa jesien, wreszcie sloneczna i ciepla. Pachn�cy dym snuje si� po okolicy, spowija cerkiewki, podskakujace na wybojach auta, bawi�ce si� dzieci i okoliczne wzg�rza. Dostajemy od dziadka orzechy. Na dobr� droge worek swojskich orzech�w. Od Iwana Iwanowicza z Umania.

Wstajemy ciemna noca, o czwartej.. Podwozi nas mily taksowkarz, kt�ry przeprowadzil si� do Umania ze wschodu, ze S�owianska. Cieszy si�, ze byli�my w jego rodzinnym miescie. Twierdzi, ze na srodkowej Ukraine �yje si� lepiej- no i to swieze powietrze! Za najbardziej zadymione miasto uwaza Krasnoarmiejsk- szkoda zesmy tam nie pojechali!

Dworzec wita nas zamkniet� poczekalni�. Wok� zimna noc, wsz�dzie szron a po peronach w��czy si� g�odny kot, dla kt�rego nie mamy nic do jedzenia.. Toperz daje mu tabletke neoangin z sza�wi� (kot kaszle) ale niestety ni� wzgardza. �eby nie zamarzn�� gotujemy sobie na butli herbatke

Pakujemy si� do elektriczki, w kt�rej wcale nie jest cieplej. Jest za to prowadnica , kt�ra si� bardzo panoszy. Jest to elektriczka „podwyzszonego komfortu”. Charakteryzuje si� mi�kkimi siedzeniami , na kt�rej dr�twieje kuper, zamykanym kiblem i brakiem babuszek sprzedaj�cych piero�ki.. Normalnie komfort jak szlag!

W Czerkasach nie ma miejsca w komnatach tzn beda po 18. Zostawiamy plecaki w pokoju, babka ukrywa je za ��kiem, szczelnie opatulaj�c zas�on� bo nie wolno im przechowywac bagazu. Cieszy si�, ze zostawilismy plecaki, gdy� to dowod, ze wrocimy tu spac. Normalna przechowalnia bagazu w Czerkasach jest zautomatyzowana. Jest cala sciana skrzynek na kluczyk, ale do zadnej nie wejdzie nawet p� plecaka. Jak zaobserwowalismy skrzynki wyj� od czasu do czasu jak si� do nich cos wklada lub wyjmuje. Tak.... Nie ma jak technika „w domu i oborze”

Ruszamy wi�c na miasto tzn. do najblizszej knajpy. W�a�nie spozywamy soliank�, gdy podchodzi jaki� facet i patrz�c na toperza pyta: „Sierio�a?”. Widz�c zdziwiony wzrok facet powtarza pytanie. Jest wyraznie speszony i zdenerwowany. Ze stolika obok jaki� facet kiwa r�k�, ze to on jest Sierio�a. Speszony facet podchodzi, przedstawia si� ,przysiada si� z boczku i wdaje w rozmowe sciszonym glosem. Wyglada na to, ze zosta� um�wiony z nieznajomymi w jakiejs sprawie i powiedziano mu, ze w tej knajpie b�dzie siedzia� Sierioza- facet z kucykiem. Sierio�a robi wrazenie „komandira” wszyscy odnosza si� do niego z szacunkiem. Wygl�da to na jakie� spotkanie lokalnej mafii

Aha, jeszcze wczesniej przy tamtym stoliku powyciagali jakie� bagnety i z zapalem dyskutowali o ich parametrach, numerach seryjnych, sprawdzali jak kt�ry „le�y w r�ce”
No to toperz by� ju� mnichem, popem, �ydem a dzi� zosta� lokalnym mafiozem

Najedzeni opuszczamy knajpke a tu 30 metrow dalej jest druga, du�o fajniejsza! Taka klimatyczna, w dawnym stylu! Opr�cz atmosfery charakteryzuje si� pysznym zarciem: pielmieni w bulionie, pielmieni zapiekane w garnuszku z serem, pielmieni z mas�em, rybki sma�one, balsam siedem zi�.
Czlowiek by jad�, pi�, jeszcze raz jad� az by p�k�! Knajpa ma spore powodzenie, co chwile ktos wpada na obiad albo tylko na w�deczke.

Jestesmy tez swiadkami smutnej scenki. Jakas kobieta placze przed drzwiami. Druga, chyba jej siostra albo przyjaciolka, organizuje caly bankiet. Nakrywa stol, donosi jedzenie i picie. Pociesza placzac� mowiac, ze „plakac mo�na tylko jak ktos umrze” oraz „do wieczora daleko znajdziemy ci jakie� mieszkanie”. Jest tez cos o sciaganiu d�ugow, kim� w ci�zy i prostytutkach.
Organizujaca spotkanie kobieta bierze nas pocz�tkwow za Ameryka�cow. Poleca pyszny balsam. Obserwujemy, ze tu cz�sto setke pije si� na dwa razy- zeby mo�na by�o wzniesc dwa toasty! A na zapleczu skwiercza na patelni pierozki, bulgocze ros� w obitym garnku. Fajnie zje�� cos normalnego a nie mro�onki z mikrofali..

Ob�arci po uszy wytaczamy si� z knajpy. Bynajmniej „wytaczamy” nie jest spowodowane nadmiernym spozyciem trunkow, a raczej dlatego, ze przypominamy dwie kule, szczelnie wypelnione pierozkami. W��czymy si� po zagajnikach otaczaj�cych blokowiska tzn po tych cz�ciach, kt�re na planie miasta s� znaczone rozlan�, bia�a plam�. Du�o tu �aweczek, miejsc biesiadnych i ogniskowych. Widac ludziska maj� tu czas i lubi� go sp�dzac na wzajemnej integracji. Wystepuje tu w okolicy zar�wno chaszcz suchy rosnacy na piachach, jak r�wnie� chaszcz mokry, o czym si� niespodziewanie przekonuje gdy rozlega si� „mlask” i grz�zn� butem po kostke.. Niestety prawym.. Jak to jest- jeden but mam rozklejony, kt�ry szybko przemaka i zawsze w�a�nie nim musz� wpasc w wode.. Nigdy tym drugim! Czy tu tez dziala zasada podobna do spadania kromki na podloge zawsze mas�em do do�u?

Znajdujemy ruiny niewykonczonych blok�w. Widac, ze cz�sto gromadzi si� tu mlodziez, w celach bardzo r�nistych. U nas to by zaraz to zburzyli albo zamurowali.. A potem narzeka si�, ze jest ujemny przyrost naturalny..

Zwraca uwage, ze w ruinach jest bardzo czysto. Nawet smieci zgrupowane s� niektorych pomieszczeniach w worku.

Wracaj�c wstepujemy do baru Aligator. Ma fajna altanke, teraz troche zimno, ale na lato rewelacja! W srodku siedzi jakas pseudo damulka, kt�rej przeszkadza, ze toperz za glosno si�ka nos. Okazuje swoje oburzenie, ostentacyjnie odwraca si� do nas ty�kiem i barmocz�c cos o kulturze i wychowaniu, otacza si� szczelna zas�ona papierosowego dymu.

O 18 kwaterujemy si� w komnatach. Mamy ladny widok z okna- cerkiew, wieza cisnien, stary napis „Czerkasy” porzucony na dachu. Niestety widac tez psujaca si� pogode.. Chyba nam jutro doleje

Poranek zaczynamy oczywiscie od wizyty w naszej ulubionej knajpie „pielmiennaja”. Spotykamy tam W�adymira z podczerkaskiej wioski Chudiaki.Opowiada, ze ostatnio przejechal ci�arowka ca�a Europe, z Hiszpanii na Ukraine. By� tez w Polsce. Pokazuje nam na karteczce adres zapoznanego kolegi spod Korzeniowa. Bardzo mi glupio, ale za nic nie wiem gdzie to jest.. Zaprasza nas zebysmy kiedys do niego wpadli, bo „�ona w Pradze, c�rka w Kijowie wi�c mo�na zapraszac gosci do woli”. Poleca nam tez zwiedzic Czyhyryn, jako ze tam du�o monastyr�w ,muzeum Chmielnickiego i sporo zabytk�w zwiazanych z dawna Polska. Faktycznie patrz�c na mape co druga miejscowosc kojarzy mi si� tu z „Ogniem i mieczem”- Czerkasy, Czehryn, Z�otonosza, �ubnie, Perejas�aw.. Warto by kiedys przeczytac ksiazke ponownie i wyruszyc w te strony �ladami bohater�w

Niestety nasz nowy znajomy si� gdzies bardzo spieszy wi�c nie udaje si� nam dluzej wspolnie pobiesiadowac.
Na targu zakupujemy szalik dla toperza, czapke uszanke, agrafki , szachy na magnesiki, super cieple gumiaczko- walonki na zime i zapalniczki w ksztalcie pocisk�w. (w zakupie tych ostatnich pomaga nam piosenka zespo�u Lube)

Zmierzamy dzi� nad zbiornik Krzemie�czucki utworzony na Dnieprze. Na brzegu stoi osiedle wie�owc�w a zaraz pod ich oknami zaczyna si� pla�a. Ale tu musi by� raj dla dzieciak�w- taaaka wielka piaskownica!

Przy brzegu wysepki, p�wyspy i mierzeje. Du�o ptactwa i w�dkarzy, �odeczki i pontony. Tam gdzie akurat nie ma wysp widac bezmiar wody, kt�rej drugi brzeg skrywa szara mg�a..

Odwiedzamy tez stadion pi�karski ale tu �adnych pami�tek nie sprzedaja. S� za to dziwne rzezby sportowc�w

Na bazarze babuszka chce mi da� kotka. Kiciak jest �liczny. Widac, ze wyrosnie na wielkiego kud�atego kota. T�umacze babci, ze nie uda mi si� go przewie�� przez granice. Poza tym, co potem? W domu trzymac? Troche �al.. W kociej naturze le�y wolno��.. Na osiedle wypuscic? U nas takie niekocie osiedle.. Nie ma ruin, gara�y, kom�rek.. Okna od piwnic szczelnie zamkniete, trutki wy�ozone. �mietniki zamkniete, ludzie nie dokarmiaj� zwierzat.. Nawet jask�kom gniazda zrzucaj�

Chyba na Ukrainie kotek ma wieksza szanse na szczesliwe, wolne �ycie. I myszke tu z�apie, i kto� rybke z okna rzuci, po smietniku pobaraszkuje a mo�e i jaka� �adna, puszysta kotke zapozna?
Babcia opowiada jeszcze jakas straszna historie o matce owego kociaka, kt�ra zostala rozszarpana przez psa..

Obok inne babcie tez trzymaja na r�kach koci�ta.

Kolejnego dnia w naszej knajpce znowu wpadamy na Wo�odie. Przysiada si� na troche d�uzej. Opowiada, ze w Chudiakach ma duzy dom, banie i mogly nas powozic motor�wka po zalewie. Akurat tam s� fajne miejsca, pelne, wysepek, mielizn i bagienek.
Nasz znajomy jest kierowca podmiejskiego autobusu. Wpada tu codziennie rano aby si� posilic i rusza w trase. Proponuje nam, zebysmy jechali z nim autobusem na 3 godziny a potem wrocimy do Czerkas. Nie decydujemy si�. Mamy ju� kupione bilety do Lwowa, jak si� autobus rozkraczy gdzies po drodze to wrocimy do domu za tydzien.
Mamy jedynie troche watpliwosci co do zamiarow Wo�odii wzgl�dem nas. Wspomina, ze jego zona i c�rka zajmuj� sie turystyk�. By�o tez cos o polsko-ukrainskim biznesie majacym promowac okolice Czerkas dla zagranicznych wycieczek

Mo�e wrocimy w te okolice za rok? Mamy bezterminowe zaproszenie do wsi Chudiaki.

Toperz jest troche przeziebiony wi�c wraca do komnat a ja ide po�azic po miescie. Ide obejrzec sobie cerkiew. Udaje mi si� zrobic troche zdj�c, r�wnie� wewnatrz.

Przed cerkwia zagaduje mnie babuszka, pytaj�c czy ja turystka. Cieszy si� ogromnie ze spotkania , podkreslajac, ze one tez turystki- tu wskazuje na pozostale trzy kobiecinki siedz�ce na murku z wielkimi siatkami i torbami na k�lkach. Cztery babuszki z �ucka wyruszyly dwa tygodnie temu w podr�- pielgrzymke. Je�dz� po cerkwiach, monastyrach, soborach. Modl� si� za siebie i innych, zapalaj� swieczki w roznych intencjach, zwiedzaja mijane miasta. Nocuj� na plebaniach, w domach pielgrzyma lub u innych babuszek zapoznanych w cerkwiach. Zwiedzily ju� Poczaj�w, Krech�w i r�zne �awry Kijowa. Polecam im Swiatogorsk- bardzo si� napalaj� slysz�c o pieknej cerkwi na skale, ale chyba jeszcze bardziej cieszy je wizja dwoch darmowych nocleg�w.
Wszystkie babcie deklaruj� si� jako bardzo wierz�ce wyznania prawos�awnego, ale rodzaj ich wiary jest diametralnie r�ny.
Jedna z nich opowiada, ze cale �ycie by�a niewierz�ca. By�a walcz�ca komunistka, zajmowala wysokie stanowisko w �uckiej fabryce samochod�w. Wierzy�a w Lenina, radzieckie pa�stwo, w plany i normy. Imponowalo jej, ze �l� rakiety w kosmos, maj� siln� armie i przemys� i „dr�y przed nimi caly �wiat”. Ale potem komunizm upad�- wi�c wida� wcale nie by� az taki mocny jak by si� zdawalo.. Babcia zamy�la si� ze smutkiem.. I opowiada dalej: „Najpierw by� car- ubili go. Potem by� Lenin- zdawa� si� by� niesmiertelny, ale jego w�adza tez przemin�a. By� Stalin- trz�s� po�ow� �wiata, ale odszed� w niepami��, przekleli go, zburzyli jego pomniki. Teraz tez zmieniaja si� prezydenci, jest nowy ustroj. A patrz! B�g wci�� ten sam! Przetrzyma� i przechytrzyl ich wszystkich! Wi�c to B�g jest najsilniejszy i z nim trzeba trzymac! Nie zniszczyly go wojenne zawieruchy, zmiany ustrojowe, przesladowania. Ju� ponad 2 tysiace lat patrzy dumnie z obrazu. I cala jego druzyna (hmmmm...anio�y? �wi�ci?) go nie opuszcza, nie zdradzaj� go. Widac si� boj�! A boj� si�, bo to w�adca m�dry i pot�ny”. Babuszka powo�uje si� na swoja matke, kt�ra od dziecka j� uczyla: „Pamietaj- masz dylemat z kim trzymac- trzymaj z najsilniejszym”.
Przera�ajaca logika i zasady wiary....

Dwie babcie s� mocno w klimatach dewocyjno-fanatycznych. Co chwile si� �egnaja, wznosz� okrzyki „Hospody pomy�uj, przebacz, m�dl si� za nami” i bija poklony na wszystkie strony �wiata. Nie zgadzaj� si� aby zrobi� im zdj�cie, bo „zdj�cie zabija dusze”

Najbardziej si� zaprzyjazniam z babcia Irin�. Zreszta to ta, kt�ra mnie zagada�a. Babcia Irina twierdzi, �e B�g Bogiem, cerkwie cerkwiami, ale ona najbardziej to lubi podr�e i poznawanie nowych ludzi. Cale �ycie by�a prowadnic�, jezdzila na dalekie trasy, nawet za Moskwe. Teraz jej brakuje tego cyganskiego zycia, tych przestrzeni i „uciekaj�cych w dal alei drzew”. Ona jest glowna organizatorka wycieczki- trzyma mape, zaznaczaj�c wszystko na niej czerwonym , wyschnietym markerem , kt�ry bardziej drapie ni� pisze.

Babcie bardzo mi si� dziwi�, ze podrozuje tak sama i to bez bagazu. T�umacze , ze „mu�yk i baga�e w komnatach” ale jakos mi nie wierz�. Proponuja mi, �ebym dalej jecha�a z nimi.

Na po�egnanie dostaj� od babci Iriny podarek- ma�� drewnian� ikon�, jakby rozk�adany o�tarzyk. Ma mnie pilnowa� podczas dalekich podr�zy.

Ja daje jej porcelanowego anio�ka, kt�rego babcia przed schowaniem do torebki dokladnie owija w kraciasta chustke do nosa: „bo teraz tak zimno”.

Wracaj�c na dworzec zakupuje kolejne numery awtolegend oraz polecan� przez �enie spod Doniecka ksi��ke „Kak zakalia�as stal”. Ju� sama ok�adka ocieka propagand� wi�c pewnie jej si� czytac nie da, ale kosztowa�a tylko 2 hrywny.

Wieczorem pakujemy si� w poci�g do Lwowa. W plackarcie za towarzyszy mamy dziewczyn� o�wietlon� sina �un� laptopa i studenta, kt�ry gada z toperzem po angielsku.

Zatulam si� w przescieradlo i dwa kraciaste kocyki z plackarty.

�ni mi si� kolejna wyprawa... Hmmmm.. chyba nawet bardziej udana od tej..

Troche podobna, troche inna..
Ale to dopiero w przyszlym roku...

Donbas 2011 cz�� 4- pokr�tny powr�t

Zofia Dzieniszewska - zapiski

Menu