Donbas 2011 cz�� 3- okolice Swiatogorska i �uga�ska

Start

Zofia Dzieniszewska - zapiski

Jedziemy elektryczka na Izjum. W Gor�owce pusto, dopiero w Nikitowce przybywa pasazer�w i handlarzy. Wreszcie s� pierozki- i to jeszcze jaki wyb�r: z kartoszka, z kapusta, z mi�sem i z dynia. Z dynia jemy po raz pierwszy i zdecydowanie s� najlepsze!
Ciekawy jest dziadek handlujacy tajemniczymi ziolami z Abchazji. Ziola s� popakowane we wi�ksze i mniejsze woreczki, koloru od jasnej zieleni, przez br�z, szaro�� az do czerni (nie wiem jakie ziola przypominaj� pokruszony w�giel drzewny). Ceny tez zr�znicowane, wahaja si� kilku hrywien do kilkudziesieciu. Zainteresowanie ziolami jest spore, zw�aszcza przyciagaja wzrok miejscowych woreczki zwane „rabaj”. Ktos obok sprzedaje ksiazki o medycynie ludowej, hydroterpii czy wspomnienia zakonnika, kt�ry zyl 116 lat. Sprzedawca najbardziej poleca ksiazke „Rozumna milosc”- czyli „poradnik dla waszych dzieci i wnukow, kt�re jeszcze nie wyszly za m��”
Roznosi si� zapach ryb: w�dzonych, suszonych , rozwieszonych na drucianym k�eczku albo swiezych, prosto z wiaderka.
Jest tez chlopak z harmoszk�, kt�ry dwa razy odwiedza nasz wagon.
Przygodzi tez facet ze sporym magnetofonem, w��cza muzyke i zaczyna do niej spiewac. Pyta nas pozniej czy si� nam podobala piosenka. Nie wiem co odpowiedziec bo ¾ slow nie zrozumialam, wi�c mowie, ze podobala nam si� melodia. Facet opowiada , ze ow przeboj u�o�yl jego kolega z Nowego Jorku, ale nie trafila jeszcze do lokalnego radia bo tam mafia siedzi i nie dopuszcza prawdziwych artystow. Ale jest przekonany , ze piosenka zrobi kariere i pozna j� caly swiat. Co dziwne jak na elektriczkowego grajka- facet nie chce od nikogo pieniedzy- jego spiew ma na celu jedynie „promocje tego przeboju”. Po skonczonym wystepie wdaje si� tez z nami w dluzsza rozmowe. Cieszy si� naszym widokiem, mowi, ze bardzo lubi Polak�w. Mial nawet kiedys dziewczyne z Polski. Mimo, ze minelo ju� sporo lat nadal za nia teskni i �a�uje, ze tak potoczyl si� los.
Atmosfera w elektriczce jest na tyle wciagajaca, ze prawie wogole nie mam czasu patrzec za okno. A r�wnie� jest na co. Mijamy szyby kopalni soli, zar�wno dzia�ajace jak i opuszczone. W koncu bardzo niedaleko stad jest Soliedar, ponoc to taka ukrainska Wieliczka, ale niestety brakuje czasu by si� tam wybrac. Jedziemy tez przez przepastne (jak na Ukraine

) lasy sosnowe. Kr�ci si� w nich sporo ludzi z siatkami, koszykami- wygl�da to na grzybobranie. Koszyki jednak zawieraja bardzo ma�o grzyb�w, cz�sciej wystaje z nich szyjka jakiejs butelki, serwetka lub bochenek chleba. Albo grzyby nie obrodzily w tym roku albo „ukrainskie grzybobranie”ma cos wspolnego z „rosyjskim polowaniem”

Od czasu do czasu las si� przerzedza, pojawiaja si� malenkie wioski, czasem wrecz osady po kilka cha�up zgromadzone przy jakiejs stacyjce czy nastawni. W lasy odchodza piaszczyste drogi, gdzie samochody grz�zna po osie. Widoki miejscami bardziej przypominaj� Polesie ni� Donbas.

W Swiatogorsku nie wiedziec czemu biora nas za Anglik�w i nie chca wpuscic do marszrutki, ze niby „plecaki za duze” i doradzaja taks�wke do miasta. Gdy mowimy, ze my z Polski, to wpuszczaja nas od razu, nawet pomagaja wnie�c plecaki, bo „my sasiedzi” i„my Euro razem robimy”

Nocujemy w domku-baraczku u babuszki. Mo�emy zosta� tylko na dwie noce bo "potem bedzie wesele".

Oprowadza nas po pokoju, tu talerze, tu �yzki. Prezentuje tez ma�y staka�czyk wymownie patrz�c na toperza i szepcz�c mi na ucho „zeby mu�yk czul si� tu jak w domu”

Babuszka martwi si�, ze mo�e by� nam zimno. Pokazuje jak w��czyc kaloryfer, przynosi puchow� ko�dre. Ma tez kilka porad dodatkowych jak si� rozgrzewa� gdy inne sposoby zawiod�

Ruszamy ochoczo w stron� „g�r”, pamietaj�c z wielu relacji opisy licznych atrakcji czekajacych tu na turyste. Zastanawiamy si� czy dwa dni nam starcz� aby to wszystko zwiedzic? A mo�e trzeba b�dzie zosta� d�uzej.

Przechodzimy przez rzek� Doniec, znad kt�rej ladnie widac tutejsz� skaln� �awr�.

Na kompleks sk�ada si� chyba dwie albo trzy cerkwie, zabudowania klasztorne oraz kilkaset metr�w podziemnych korytarzy, kt�re mo�na zwiedzac tylko ze zorganizowan� wycieczk� i chyba nie codziennie.

Latem rzeka Doniec jest miejscem k�pielowym dla okolicznych mieszkanc�w i ponoc t�umnie przybywaj�cych tu turyst�w z ca�ego Donbasu. Jednak nie wolno si� k�pac w rzece naprzeciwko cerkwi- o czym przypominj� liczne tabliczki straszace mandatami

Wchodzimy betonow� alej� na „grzbiet” tzw �wi�tych G�r. Mijamy drewniany monastyrek o wielu wie�yczkach , kopu�kach i wycinanych pi�knie zdobieniach. Przypomina mi cerkiewki z dalekiej, rosyjskiej p�nocy, takie jak np. na wyspie Ki�i.

Kawa�ek dalej, na szczycie jednej z g�r stoi monumentalny komunistyczny pomnik rewolucjonisty Artioma.

Widac go z kazdego miejsca w tym miasteczku. R�wnie� spod �awry

Obok Artioma znajduje si� ca�y kompleks pomnik�w, p�yt pamiatkowych i wznios�ych hase� ku pami�ci �o�nierzy walczacych i poleg�ych w „Wielkiej Wojnie Ojczy�nianej”.

Z pomnikowego wzg�rza rozciaga si� piekny widok na skalne monastyry i dolin� rzeki Doniec... Ech.. zeby dzi� by� sloneczny dzien..

I tym samym w dwie albo trzy godziny zwiedzilismy wszystkie polecane turystom atrakcje Swiatogorska

Przeszlismy spory kawa�ek tutejszych g�rek, by�a �awra, Artiom, pomniki, drewniana cerkiewka, „d�b Kamyszewa”, most na rzece, park, widok na miasto ze ska�ek.. Jakos to wszystko zgromadzone by�o na strasznie ma�ej przestrzeni...eeeeee, to co my b�dziemy robic jutro??

Wieczorem idziemy do cerkwi, mimo d�ugich, szerokich spodni karz� owin�c mi si� jak�� szmat�. Jaki w tym jest cel?

Kobiety w sp�dnicach nawet przed kolano mog� wchodzic bez szmaty...
Zawsze w takich momentach przypomina mi si� kolezanka, kt�rej nie chcieli wpuscic do jakiegos monastyru „bo nie ma przykrytej glowy”. Sprytna kumpela zdj�a z siebie koszulk�, zawi�za�a na glowie i posz�a dalej zwiedzac w staniku. Stra�nik z wra�enia zakrztusi� si�, os�upia� i zaniem�wi�, a gdy odzyska� mowe to my zapewne by�ysmy ju� daleko

W cerkwi trafiamy nie na msze tylko na jakie� „odczyty”, wi�c siedzimy, siedzimy i czekamy az w koncu zaczn� spiewac. Atmosfera ogolnie bardzo klimatyczna, pe�gaja swiece oswietlaj�c migocz�cym swiat�em powazne twarze �wi�tych, w powietrzu unosi si� zapach kadzide�ek, co chwile przemknie jaki� przystojny zakonnik. ( z tego co slyszalam prawos�awni mnisi i ksi�a maja nakaz zapuszczania w�os�w i brody- wi�c prawie kazdy si� �adnie prezentuje

)
Czasem przewinie sie osoba porz�dkuj�ca swieczki, albo musimy sie przesi�� w inne miejsce bo nast�puje "czas okadzania"- brodaty pop przechadza sie z buchaj�ca wonnymi dymami lampka na d�ugich �ancuchach.
Dwie rzeczy z „cerkiewnego zycia” robia na nas wra�enie. Co chwile chodzi zakonnik i myje ob�linione obrazy. Jest tu zwyczaj aby po skonczonej modlitwie poca�owac obraz- w porzadku, ale dlaczego od razu tak �eby po nim sp�ywa�o? Gdyby nie zamontowane szklane szybki to by chyba ju� dawno wierni zjedli farb�... Drugim ciekawym obrazkiem s� babuszki. Przychodz� nieraz z laseczka, noga za nog�, siadaj� na �awkach z widocznym trudem. A chwile p�zniej k�aniaj� si� przed ikonami do ziemi, dotykaj�c r�k� podlogi, bez zginania n�g. Potrafia zrobic raz po raz kilkanascie takich sk�on�w.

Kolejnego dnia �azimy troche w�r�d pensjonat�w, kt�rych jest sporo a powstaje jeszcze wi�cej. Na slupach reklamuj� si� dwu i trzytygodniowe turnusy wakacyjne. Co mo�na tu robic przez 3 tygodnie???
Odwiedzamy polecane wszedzie „Bezdenne jezioro”. Mamy szczescie, ze jest po sezonie bo latem samo podejscie do tego „cuda” jest platne, wisi tez cennik korzystania z wiat, palenia ogniska itp.
Samo jeziorko przypomina najmniejsze z bytomskich stawow w miechowickim lesie w czasie niskiego stanu wody

Gdzie� na uboczu mijamy domek z przepieknie rze�bionymi balkonikami, framugami okiennymi, okapami i balustradami. Musi tam mieszkac jaki� artysta majacy du�o czasu. Wszystkie ozdoby s� drewniane a wygladaj� jak koronka

Wychodzi wreszcie s�once a my idziemy pospacerowac nad rzek� Doniec.

Ciezko idzie si� wybrzezem bo ci�gle przegradzaja droge jakie� p�oty. Sprytni miejscowi jednak powycinali w nich dziury wi�c nie trzeba przechodzic g�ra.

Ide sprawdzic czy otwarta jest mi�a na oko knajpka. Niestety wisi k��dka. Gdy wracam dw�ch brodatych d�ugow�osych go�ci gada z toperzem. Zagadali go bior�c za „swojego”

Nasi nowi znajomi to Siergiej – batiuszka cerkiewny z Charkowa oraz jego pomocnik Wiktor.

Jest z nimi jeszcze Pasza, r�wnie� cerkiewny pomocnik, kt�ry czyta �wiete ksiegi. Pasza obecnie czeka w aucie i jest w najmniej imprezowym nastroju , gdy� losowanie wybralo go kierowc�

Ca�a tr�jka przyjecha�a do Swiatogorska niebieskim �iguli aby pomodlic si� w skalnej �awrze. Dowiadujemy si�, ze w monastyrze mo�na spac za darmo dwie noce. Jest tam noclegownia, w salach wieloosobowych, osobno m�czyzni, osobno kobiety. Jest tez mozliwosc otrzymania darmowego posilku po mszy. Kurcze, to jednak dobrze zrozumia�am babke z hoteliku w Gor�owce. M�wila mi, ze „w Swiatogorsku mo�na nocowac za darmo ale tylko 2 dni”. Wyda�o mi si� to tak nieprawdopodobne , ze uzna�am, ze �le zrozumia�am albo babka mnie wkr�ca.
Nasi nowi znajomi r�wnie� chcieli tam zanocowac, ale ich nie wpu�cili bo byli za bardzo pijani

Ostatecznie spali w samochodzie. Dzi� rozpocz�li dzien od mszy w �awrze a potem nasta� czas k�pieli w chlodnych nurtach rzeki Doniec. Kapali si� ponoc pod samym monastyrem. Twierdz�, ze zimna woda im nie straszna. K�pi� si� nawet zima w przer�blach. Jednak po dzisiejszej kapieli musieli si� rozgrzac w�deczka aby nie dopuscic do ciala chor�b i zlych duch�w.
Gdy ich spotykamy w�a�nie wracaja do auta. Rozmowa troche niebezpiecznie schodzi na temat wiary. Pocz�tkowo biora nas za prawos�awnych, pewnie przez m�j krzy�yk z Kercza, kt�ry niezmiernie im si� podoba. Siergiej nawet pokazuje sw�j krzy�yk i chce si� zamienic, ale mi m�j tez si� bardziej podoba

Pr�bujemy prostowa�, ze u nas prawoslawie nierozpowszechnione, wi�c my nie mamy z nim nic wsp�lnego, tzn bardzo lubimy chodzic do cerkwi bo pieknie spiewaj�. A wog�le to B�g jest jeden i sztuczny jest podzia� na jakie� religijne od�amy. Chyba si� z nami nie zgadzaja i zmieniaja temat. O podr�zach si� zaraz lepiej gada! Na przyk�ad o Krymie. Naszym „mnichom” najbardziej si� uda� Sudak. Siergiej prawie sciaga gacie, aby nam zaprezentowac swoja pi�kna tegoroczna, krymska opalenizne

Jako, ze dobrze si� rozmawia idziemy do zaparkowanego auta gdzie czeka Pasza. Wiktor biegnie do sklepu po flaszke. Siergiej probuje nas przekonac, zeby pojechac j� wypic gdzies w lesie, bo „na parkingu tak nieprzytulnie”. My protestujemy, bo na taka impreze to by trzeba kupic 3 flaszki i impreza by si� przed switem nie skonczyla

Poza tym co z biednym Pasz�, kt�ry jest kierowca? Ostatecznie zostajemy na parkingu. Siergiej zapoznaje nas z r�nymi zasadami wiary np. o koniecznosci powtrzymywania si� od kontakt�w „damsko-m�skich” w pi�tki (post z racji smierci Chrystusa), �rody (zdrada Judasza) oraz w niedziele przed msz�. M�wie, ze teraz wreszcie rozumiem, czemu niekt�rzy chodz� na msz� o 6 rano. Nigdy nie moglam pojac jak mo�na w wolny dzien si� tak o �wicie zrywac. Widac u nas na osiedlu du�o poboznych ludzi mieszka

Naszym „mnichom” niezmiernie si� podoba przytoczony przeze mnie przyk�ad.

Siergiej przykrywa nas kocem, bo dzisiejszy wiecz�r ch�odny. Najpierw dokladnie obw�chuje koc czy na pewno jest czysty (ca�a noc mam wrazenie, ze mnie jednak cos oblazlo z tego koca

)

A potem nam puszcza z kom�rki cerkiewne �piewy.

Opowiadaja tez o swoich rodzinach. Siergiej ma fajna �on� i dwie c�reczki,ale marzy o ch�opcu. M�wi, ze b�dzie pr�bowa� dalej to mo�e w ko�cu „B�g si� zlituje nad wiernym s�ug�” i da mu syna. Wiktor ma mniej szczescia w �yciu. Rozszed� si� z �ona, kt�ra utrudnia mu kontakt z dziecmi. Szuka wi�c nowej dziewczyny ju� od paru lat, ale twierdzi, ze widac ma za duze wymagania jak na ukrainskie warunki. Chce, zeby dziewczyna by�a wierz�ca, znala dobrze Pismo �w ,lubila stare samochody, podr�e, imprezy i noclegi w polowych warunkach. Wi�kszosc kobiet jakie pozna� to tylko za pieniedzmi patrzyly: nowy dom, samoch�d, modne ciuchy, drogie kosmetyki.. Sprawy duchowe ich nie interesowa�y

Toperz dowiaduje si� od Paszy kilku ciekawych rzeczy

Jedna z nich jest rozwiazanie zagadki piek�a. Ponoc rosyjscy naukowcy robili kiedys g��boki odwiert wg��b ziemi. Przy tej okazji wpuscili w d�l odwiertu sonde, kt�ra zarejestrowala dwie minuty ludzkich g�os�w. By�y to g�osy dusz pot�pionych! Jak na razie Rosjanie jako jedyni maja niezbity dow�d na istnienie piek�a

Pasza przedstawia toperzowi r�wnie� szanse na „posade anio�a”. Jak wiadomo anio��w by�a okreslona ilosc, ale niekt�re si� zbuntowa�y i zostaly str�cone do piekla jako diab�y. Wi�c tym samym zosta�y wolne miejsca do wziecia, kt�re mog� zape�nic ludzie o ile beda si� za zycia dobrze prowadzic. Pewnie niejeden bardzo chetnie by przyholubi� ciep�� posadke anio�a

Siergiej chce koniecznie nauczyc toperza „odpoczynku po rosyjsku”- ogolnie to sprowadza si� do tego , ze trzeba wi�cej i szybciej pi�

W naszym przypadku jest to koniak czterogwiazkowy zakupiony przez Wiktora. Kosztowal chyba tyle co 4 inne dobre flaszki, ale ch�opaki twierdza, ze „go�ci trzeba dobrze przyj�c”. Pijemy z czerwonego plastikowego kubeczka z uszkiem. Zak�szamy chlebem, kie�basa, pasztetem, w�dzonym serem i nie wiedziec czemu cytryn�, kt�ra Wiktor prawie wpycha nam do buzi. Przewin�l si� tez jaki� arbuz, ale ja go nie jad�am

Zostaj� tez namaszczona �wi�tym olejkiem z Jeruzalem o mi�ym zapachu starego drewna. Wiktor smaruje mi nim skronie, nos i czo�o. Olejek ma mnie ochronic przed chorob� i z�ymi mocami. W buteleczce zosta�o ju� ma�o, wi�c Wiktor wpada na pomysl by w pobliskim sklepie kupic olej rzepakowy, wla� do niego kropl� tego „�wietego” i zebym tym wynalazkiem natar�a calego toperza.. Jakos zaraz rozmowa schodzi jednak na inne tory i zakup oleju nie dochodzi do skutku.

Wiktor jest S�owakiem z U�gorodu. I podobnie jak my nie darzy sympati� zakarpackich Cygan�w z taboru w Wielkim Bereznym

Par� razy si� z nimi „zapozna�” za czas�w szkolnych lat. �ali si� tez na charkowskich chuligan�w- dwa tygodnie temu napadli go wieczorem na ulicy i podpalili zapalniczka brod�... A mia� ju� ponoc prawie do pasa..

Nasi „mnisi” zaczepiaja r�wnie� roznych miejscowych przechodni�w m�wiac, ze do Swiatogorska przyjechali turysci z Polski , ale jakos nikt nie chce si� przy�aczyc do biesiady.

Ostatecznie widzimy, ze Pasza chce ju� wracac. M�wi, ze jest coraz bardziej zm�czony, przed nimi d�uga droga do Charkowa a nie chce usn�c za kierownica.. �egnamy si� wi�c, wymieniaj�c numery telefon�w i maile. Niebieska �ada odje�dza gdzies w ciemn� dal a my uk�adamy si� do snu, bo jutro zn�w trzeba wstac jakos o swicie.

Ze Swiatogorska mamy autobus do S�owia�ska..W S�owia�sku na dworcu autobusowym panuje burdel totalny. Nikt nic nie wie. Wed�ug na�ciennego rozkladu jada tylko dwa poranne bezposrednie autobusy do �uga�ska. Ide do informacji, kt�ra jest za pancerna szyb�, bez wyci�tej dziury czy g�osniczka , do kt�rego mo�na m�wic. Oczywiscie babka nie rozumiem przez szybe co do niej m�wie. Pisz� wi�c na kartce „�uga�sk, autobus, po 12:00” i przytykam do szyby. Babka mowi, ze ona o �uga�sku nic nie wie i stad tam �adne autobusy na pewno nie jezdza.. Jak nie jezdza skoro dwa wisz� w rozkladzie!!! Babka si� denerwuje, ze skoro ja lepiej wiem , ze jezdza- to po co j� glupio pytam. Jaki� facet siedz�cy obok chce by� milszy. Wyci�ga mape i wodzi po niej palcem w poszukiwaniu �uga�ska. Czy oni s� jakimis debilami? Albo jaja sobie ze mnie robi�? Nie pytam si� o jakas wie�! To jest wojew�dzkie miasto! Stolica s�siedniego wojew�dztwa! Po chwili uradowany facet podchodzi i pokazuje mi na mapie, ze znalazl �uga�sk.. No super... Ale ja przyszlam si� zapytac jak tam dojechac.. Facet si� zas�pia, drapie za uchem, wpatruje w mape.. Po chwili radosnie oznajmia, ze pewnie si� da przez Donieck i tam nam na pewno cos doradz�. Jasne, przez Kijow pewnie tez si� da..

Pytam w kasie czy mo�na dojechac do �uga�ska z jak�� przesiadka.. Podsuwam map�.. Mila nawet babka z rozbrajaj�cym usmiechem oznajmia, ze ona jest tylko kasjerk� i na geografii si� kompletnie nie zna.. Pytam zatem czy jakikolwiek autobus b�dzie dzi� jecha� przez Debalcewo. Babka wpisuje po literce w komputer z mojej mapy. Komputer wyswietla „b��d”.. Takie miasto nie istnieje.. Tak.... Mam ukrainski atlas a oni tu pewnie maja komputery ustawione na j�zyk rosyjski. Pewnie jedna literka w nazwie miejscowosci si� r�zni. Kolejka do kasy chce mnie ju� zlinczowac

Jedynie babka opiekujaca si� kibelkiem jest chetna do pomocy. Wymienia mi z dum� p�ynnie wszystkie przystanki po�rednie trasy Mariupol- Donieck, bo tylko ta trasa czasami jezdzi.. O �uga�sku oczywiscie slysza�a bo...tu �cisza g�os i rozgl�da si� wko�o.. bo jej syn kibicuje Zarii �uga�sk.
Do kibelka tez nie mog� si� dostac. Ktos chyba si� zabarykadowa� w srodku i zasn��. Mija 15 min. Babka dobija si�, ale bezskutecznie. M�wi, ze musi wezwa� pomoc do wywa�enia drzwi, a tymczasem daje mi klucz do s�u�bowego przybytku na pi�trze. Dobrze, ze mam g�rskie buty. Ca�e pietro dworca jest zalane, stoi woda po kostki. Nie wiem czy jakas rura wywali�a czy dach przecieka. S�dz�c po zapachu wody na pewno przecieka kibel..

D�ugo studiujac mape i �cienny rozk�ad decydujemy si� jechac do Jenakijewa. Zawsze to troch� w interesujaca nas stron�. A i miasto ciekawe wi�c nie b�dzie nieszczescia jak tam utkniemy. Autobus ma na szybie tabliczke, ze jedzie przez Debalcewo. No to si� udalo. W Debalcewie sprawnie przesiadamy si� na autobus do �uga�ska.

W �uga�sku dworzec autobusowy oczywiscie le�y daleko od kolejowego. Jedziemy na kolejowy marszrutk� z kierowc� o 10 r�kach. Jednoczesnie prowadzi auto, pali papierosa, pisze smsy, wybiera muzyk� , liczy pieni�dze i �ywo gestykuluje rozmawiajac z koleg�. Aby pokaza� obur�cz jakie cos by�o du�e, odklada telefon, a peta wciska w k�cik ust. Pr�dko�� na liczniku rzadko spada poni�ej 60 km/h

Nocujemy w dworcowych „komnatach oddycha” na si�dmym pietrze wie�owca o dw�ch windach. Jedna je�dzi na trasie 1-6, a druga 6-8. Schody s� zamkniete na klucz. Wszystko po to aby musiec si� przewin�c przez sz�ste pietro gdzie jest recepcja.
Zwraca uwage tutejszy, uniwersalny kibelek. Kszta�t kibelkowej muszli wiele razy staje si� tematem dyskusji. Czy lepsza jest klasyczna „europejska” muszla do siedzenia, czy mo�e kibel typu „narciarz” tez ma swoje zalety? Ja osobiscie w toaletach publicznych wole rozwiazanie typu „dziura w ziemi” bo uwazam je za wygodniejsze i bardziej higieniczne. Niektorzy nasi rodacy umieraja prawie z rozpaczy jak musz� ze wschodniego kibelka skorzystac. Slyszalam nawet barwna historie o grupie, kt�ra wynaj�a taks�wke we Lwowie z pro�ba „prosz� nas zawie�� do normalnego kibla, cena nie gra roli”.
A w �uga�sku znale�� mozna kompromis- „dla kazdego co� mi�ego”

W �uga�sku uderza ogromna ilo�� komunistycznych pomnik�w- jest ich chyba z kilkadziesi�t! Przedstawiaj� zar�wno znane, zas�u�one dla rewolucji postacie, anonimowych �o�nierzy r�znych formacji, ch�oporobotnika przy pracy, elementy uzbrojenia: r�niste czo�gi, armaty,samoloty, tablice przywo�ujace pami�� r�nych wydarze� jak r�wnie� mniej lub bardziej udane pr�by poetyckie- rozwiane kobiece w�osy czy „dusze zakl�te w �urawie”.

Zwraca nasz� uwag� jeden pomnik- kobieta w podartym ubraniu i twarzy pe�nej emocji biegnie przed siebie. Za ni� zwartym szeregiem pod��aj� �o�nierze Armii Czerwonej. Wiele razy s�ysza�am z opowie�ci o wojnie, ze jak sz�y rosyjskie wojska w stron� wsi, to baby nawiewa�y gdzie popadnie, w panice chowa�y si� po piwnicach czy beczkach na kapuste, bo pono� �o�nierze tej formacji znani byli z „duzej wra�liwo�ci na niewie�cie wdzi�ki” wi�c nawet ma�ym dziewczynkom czy staruszkom nie przepuscili.(ciekawe czy owce tez nawiewa�y?

) Czy w�a�nie to autor pomnika chcia� wyrazi�?

W mie�cie prawie na ka�dym s�upie, bloku wisz� stadami megafony. Cz�� wyglada nawet na nowe i u�ywane. Nie wiem czy czasem muzyczk� puszczaj� czy jak� agitacje przeprowadzaj� ale ich ilos� jest wr�cz przyt�aczaj�ca. „Uszami wyobrazni” wr�cz slysz� p�yn�ca z nich melodie „Mi�dzynarod�wki” albo nawo�ywanie do kolejnego czynu spo�ecznego

Miasto obfituje r�wnie� w tabuny bia�o udekorowanych panien m�odych, kt�re ob�apuj� si� ze swoimi wybrankami na pomnikach z sierpem i m�otem, przybieraj�c r�zne kokieteryjne pozy, ku rado�ci swoich rodzin, znajomych i fotograf�w. Tylko Lenin traktuje to z oboj�tno�ci�, trzyma swoj� czapeczke w d�oni jak trzyma� i zadumany patrzy gdzies w dal..

Na pomnikach nie brak r�wnie� amatorek innych zdj��. Odpowiednio ubranych, umalowanych , w pon�tnych pozach. Nie wiemy czy zdj�cia trafi� na portale spo�ecznosciowe czy do CV w poszukiwaniu odpowiedniej pracy

Przemierzamy tez bazar, w kt�rego koncowej cz�ci sprzedaj� zwierzeta. Psy z kuferk�w wygl�daja zupelnie jak sztuczne. Mo�na kupic kota z klatki, acz identycznego mo�na sobie z�apac za darmo na kazdym osiedlu.. Przygladamy si� futrzakom, a tu nagle w tle przez skwerek przebiega w galopie dziewczyna na koniu. Tak nagle, w srodku miasta... Totalnie surrealistyczna scena..

Odwiedzamy tak�e ciekaw� dzielnice zwana Ostra Mogi�a. Robi wrazenie dawnej wojskowej jednostki, gdzie by�y lotnicze szkoly, uczelnie, koszary. Cz�� popad�a w ruin�, cz�� jakby dzia�ala lub pelni dzi� inne funkcje np. zwyklego cywilnego osiedla... Jest tu chyba jaki� koci raj, bo pluszaki s� wszedzie! Piekne, dorodne, odpasione, kolorowo umaszczone i puszyte, niektore wygl�dajace wr�cz jak poduszki.

Widac ludzie je tu ochoczo dokarmiaj�, wszedzie le�a miseczki, spodeczki okupowane przez puchate kulki. Czasem spotkamy kocie oczy wbite w jakie� okno, z kt�rego zaraz wyleci rybka lub co najmniej par�wka. M�dre zwierzaki grz�ja si� tez na rurach.

Cz�sto na �aweczce przysi�dzie babcia, we�mie mrucz�cego kota na kolana, podrapie za uchem. Okienka piwniczne s� wsz�dzie pootwierane, a nawet jak zabezpieczone krata czy dykt� to zawsze jest ma�e wej�cie dla kota.

Zwraca uwag� „kot-menel”. Odpowiednia mina i spojrzenie. Wok� rozrzucone pety. Kicia na nas patrzy i mruczy, jakby chciala powiedziec: „albo dajecie na flaszke albo wpier***”

Mi�dzy domami wszedzie drzewa, krzewy, bluszcze. Gdzie� �opocze na wietrze rozwieszone mi�dzy domami pranie, pod nogami szeleszcza kolorowe li�cie. Co chwile mijamy zbite domow� metoda stoliki i �aweczki, ustawione w cienistych zakamarkach albo miejsca idealnie nadajace si� na ognisko.

Blizej dawnego lotniska mijamy radary i dziwne wartownie

W koncu docieramy do „muzeum awiacionnej techniki”. Ju� u bram wita nas ciekawy pomnik

W muzeum na wolnym powietrzu zgromadzono sporo samolot�w, helikopter�w i ma�ych rakiet. Szkoda tylko, ze nie mo�na wchodzi� do �rodka maszyn, wszystkie drzwi szczelnie zaspawane (w necie pisalo, ze mo�na wchodzic..) Mnie najbardziej przypada do gustu wielki wodolot

a toperzowi bojowy samolot osi�gaj�cy pr�dko�� 2500km/h, robiacy wra�enie jakby prze�amanego wp�

Fajne s� tez helikoptery z podw�nym �mig�em

W Ostrej Mogile zwraca te� uwage barako-cerkiewka.

Zawsze jak odbieram klucz do komnat to w pokoju-recepcji trwa uczta, rozesmiane babki siedz� przy stole i si� od�ywiaj�. Pachn� par�wki, ziemniaczki, sur�wki. Zapach apetycznej sto��ki niesie si� po korytarzach.

Kolejnego dnia odwiedzamy stadion Zarii �uga�sk gdzie zakupujemy dla siebie i znajomych pi�karskie pamiatki. Na scianach zachowa�y si� ciekawe mozaiki.

Rozochoceni znalezieniem ciekawego miejsca wyszukujemy na mapie drugi stadion. Mo�e kupimy Grzesiowi drugi kufelek? Pytamy o niego miejscowych, ale tylko wzruszaj� ramionami lub kr�c� glow�. Nie znaja "drugiego stadionu"

Faktycznie..Tam jednak s� tylko dwa zapomniane boiska z pogi�tymi bramkami

Odkrywamy, ze i tu maj� „wiejskie tarmwaje” a w�r�d malenkich domk�w buduje si� imponujacych gabaryt�w cerkiew. Babka ze sklepiku z ikonami pyta mnie jak podoba mi si� cerkiew. Mowie, ze bardzo �adna ale po co az taka ogromna ta budowla?. „Bo B�g te� jest taki wielki” - pada odpowied�...

A jutro zacznie si� smutny czas powrotu.. Wiem, ze jezdza pociagi �uga�sk- Lw�w. Ale naoko�o i zakosami- zawsze ciekawiej!!

CDN

Donbas 2011 cz�� 3- okolice Swiatogorska i �uga�ska

Zofia Dzieniszewska - zapiski

Menu